HISTORIA 17 PUŁKU UŁANÓW WIELKOPOLSKICH

im. Bolesława Chrobrego

         Powstanie pułku związane było z rozwojem wydarzeń powstania wielkopolskiego w Gnieźnie i okolicach. Już w grudniu 1918 roku mieszkańcy miasta przystąpili do przejmowania władzy. Opanowane zostały koszary niemieckie, rozbrojono 49 pp i 12 podg. Drugiego dnia powstania miasto było wolne. W styczniu 1920 roku Dowództwo Główne podzieliło teren objęty powstaniem na okręgi wojskowe. Dowódcą II Okręgu Wojskowego w Gnieźnie został ppłk Grudziński. Powierzył organizację pułku ppor. Edwardowi Grabskiemu z Bieganowa.

         6 stycznia 1919 roku w mieście otwarto biuro werbunkowe. Liczny napływ ochotników pozwolił w ciągu kilku dni utworzyć szwadron.

         2 lutego rozkazem nr 25 DG przystąpiono do formowania 2 pułku pod komendą ppor. Grabskiego, a już 9 lutego pułk zaprzysiężony został na rotę Wojsk Wielkopolskich. Również w lutym gen. Muśnicki nakazał formować 3 pułk.

         W toku formowania pułku w Gnieźnie, w koszarach znaleziono dużą ilość żółtego płótna na otoki. Od tej pory ten kolor stał się barwą pułku.

         Pierwszy raz w pełnej gali pułk zaprezentował się na błoniach Ławicy w 128 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

         W związku z napiętą sytuacją na froncie wielkopolskim wprowadzono stan pogotowia bojowego, licząc się z ofensywą niemiecką.

         14 września założyciel pułku ppor. Grabski przekazał sztandar pułkowi.

         Jesienią pułk w ramach akcji rewindykacyjnej skierowany został na Pomorze, gdzie przebywał do następnego roku. Na przełomie stycznia i lutego powrócił do macierzystego garnizonu. Po krótkim pobycie w Gnieźnie wyruszył na front litewsko-białoruski. W Wilnie do pułku dotarł rozkaz o zmianie numeru na „17”. Zmiana dotyczyła również barw pułku. Do barw żółto-białych na proporcach dołączono czerwoną żyłkę.

         Pod koniec kwietnia 1920 roku pułk przerzucony został w rejon Kijowa. 7 maja gnieźnieńscy ułani wkroczyli do miasta. Ten fakt stał się podstawą do ustanowienia w 1922 roku Święta Pułkowego przypadającego na ten dzień. Tam pułk toczył ciężkie boje pod Hornostajapolem, Malinem, Starosielcami. Później w rejonie Lwowa walczył pod Radziwiłłem, Żółtańcami i Rohatyniem. We wrześniu po wykonaniu ostatniego zadania bojowego pułk powrócił do Gniezna. Dwa lata później 17 pułk przeniesiony został do Leszna, gdzie stacjonował do wybuchu wojny. W nowym garnizonie ułani zajęli trzy obiekty koszarowe.

         W okresie pokojowej służby w Lesznie pułkiem dowodzili: ppłk W. Podhorski, ppłk dypl. A. Radwan-Pragłowski, i ppłk J. Kowalczewski.

         W roku wybuchu wojny, 21 maja 1939, pułk otrzymał nowy sztandar, ofiarowany przez miejscową ludność.

         Kampanię 1939 roku pułk odbył w składzie Wielkopolskiej BK. 1 września wysunięty na granicę 3 szwadron pomimo zaskoczenia, przy wsparciu samochodów pancernych, odparł natarcie niemieckie, poprzedzone silnym ogniem artyleryjskim.

         4 i 8 września pułk przeszedł do rejonu Soboty. W godzinach wieczornych dziewiątego dnia wojny ułani rozpoczęli boje nad Bzurą pod Sobotą, Bielawami i Walewicami. Po walce w dniu 9 września pułk zdobył Sobotę i dwór w Walewicach. Walki ze wzmożoną siłą rozgorzały w następnych dniach w rejonach Piotrowic i Helenowa.

         17 Pułk Ułanów wspomagały w tych walkach 7 Pułk Strzelców Konnych i 15 Pułk Ułanów.

         Od 16 września 17 Pułk walczył w Puszczy Kampinoskiej w straży przedniej Wielkopolskiej Brygady Kawalerii.

         Po ciężkim marszu w nocy z 17 na 18 września pułk osiągnął Palmiry, gdzie stoczył całodzienną walkę z nacierającymi Niemcami. W ciągu następnych dwóch dni pułk stoczył boje w rejonie Sierakowa i Lasek w celu przebicia się, w ramach Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Abrahama, do Warszawy. Nad ranem 20 września pułk w szyku pierwszym wkroczył do stolicy, by jej bronić aż do chwili kapitulacji.

          W czasie okupacji pod kierownictwem Inspektoratu AK w Lesznie odtworzono 17 Pułk Ułanów w postaci dwóch szwadronów: jednego w Lesznie, a drugiego w Warszawie. Szwadron warszawski w powstaniu udziału nie brał, ale odznaczył się w walkach partyzanckich w rejonie Warszawy.

         Dla 17 Pułku wojna rozpoczęła się 1 września i trwała do ostatniego dnia. Ułani walczyli na wszystkich frontach wojny: u mjr Hubala, w ruchu oporu, w dywizji gen. Maczka, w korpusie gen. Andersa.

Dzielili tragiczny los towarzyszy broni w obozach jenieckich, sowieckich kazamatach. Oddali na ołtarzu wolności najwyższą daninę, daninę krwi, którą płacili od września do maja.

ODZNAKI PUŁKOWE

Wykorzystano odznaki ze strony

www.kawaleria.marcin-lewandowski.xip.pl/op17u.php